Zaha Mohammad Hadid (arab.: زها حديد, ur. 31 października 1950 w Bagdadzie, zm. 31 marca 2016 w Miami) − brytyjska architekt pochodząca z Iraku, przedstawicielka dekonstruktywizmu. Jako pierwsza kobieta zdobyła w 2004 Nagrodę Pritzkera, a rok wcześniej uhonorowano ją Nagrodą Miesa van der Rohe. W 2010 zdobyła nagrodę Stirlinga. 

Życiorys

Młodość

Zaha Hadid była córką byłego prezesa irackiej Partii Demokratycznej. Do 1977 studiowała na Uniwersytecie Amerykańskim w Bejrucie, a następnie w Architectural Association School of Architecture w Londynie, gdzie zamieszkała i gdzie pracowała do śmierci. Przejściowo pracowała w Office for Metropolitan Architecture Rema Koolhaasa, a w 1980 otworzyła w Londynie własne biuro architektoniczne Zaha Hadid Architects.

Kariera

Międzynarodową sławę zdobyła niezrealizowanymi projektami konkursowymi na The Peak Club w Hongkongu z 1983 oraz na budynek na wąskiej działce przy Ku’dammie w Berlinie z 1986. Teoretyczne prace i charakterystyczna grafika Hadid silnie wpłynęły na rozwój postmodernizmu. Dopiero w 1993 powstał pierwszy większy budynek Hadid: straż pożarna fabryki Vitra w Weil am Rhein, obecnie używany jako pawilon wystawienniczy. Najnowsze dzieła stają się silnie plastyczne i wpisane w krajobraz. Wbrew powszechnym opiniom, arabskie pochodzenie nie miało według samej Zahy Hadid żadnego wpływu na tworzoną architekturę, zaś właściwym kontekstem, w jakim należy odbierać jej dzieła jest feminizm. Każde dzieło Hadid i jej osiągnięcia opisywane są przez media branżowe. 

Od 2001 Hadid była profesorem na Universität für Angewandte Kunst (Uniwersytecie Sztuki Użytkowej) w Wiedniu, a także na Columbia University.

Wybrane dzieła

• Eli and Edythe Broad Art Museum, Michigan State University, Stany Zjednoczone (200
• Scenografia na tournée zespołu Pet Shop Boys
• Wieżowiec na wystawie IBA w Berlinie, 1987–1994
  
• Straż pożarna fabryki Vitra w Weil am Rhein, 1993
  
• Skocznia narciarska Bergisel w Innsbrucku, 1999
  
• Muzeum Sztuki Współczesnej w Cincinnati
  
• Fabryka samochodów BMW koło Lipska
  
• Pawilon ekologii Landscape Formation One na wystawie ogrodowej w Weil am Rhein, 1997–1999
• Przystanek tramwajowy w Strasburgu, 2001
• Dworzec pociągów ekspresowych Neapol-Afragola (1. nagroda w konkursie 2003)
  
• Wieżowiec na starych terenach targowych w Mediolanie (zabudowa dzielnicy wspólnie z Danielem Libeskindem, Aratą Isozakim oraz Pierem Paolem Maggiorą – w 2004 konkurs, zakończenie realizacji planowane na 2014)
  
• Rozbudowa Ordrupgaard Museum w Charlottenlundzie w Danii, ukończona 2005
  
• Phaeno – muzeum nauki w Wolfsburgu, 2005
  
• Budynki mieszkaniowe przy nieużywanym wiadukcie linii tramwajowej Stadtbahnu Ottona Wagnera wzdłuż kanału Dunaju w Wiedniu (2004–2006)
  
• Narodowe Muzeum XXI wieku MAXXI w Rzymie (ukończone w 2009)
  
• Aquatics Centre w Londynie (2011)
  
• Heydar Aliyev Cultural Centre w Baku, w Azerbejdżanie (2007-2012)